Naprotiv, u pitanju je jedna simpatična, opuštena prestonica koja na autentičan način kombinuje slovensko nasleđe sa austrougarskim baroknim uticajima i modernim duhom, i koju svakako vredi videti, makar i samo na jedno popodne.
Za naše turiste Bratislava uglavnom predstavlja samo usputnu ekskurziju prilikom dužih tura po obližnjem Beču. Sa svega pedesetak kilometara međusobne udaljenosti, ova dva grada predstavljaju dve najbliže prestonice Evropske unije, a sigurno ne treba naširoko objašnjavati koliko je turistička ponuda glavnog grada Austrije bogatija i primamljivija.
Većina najznačajnijih tačaka u Bratislavi može se obići za svega par sati, pa je tako obilazak samo Bratislave pored mnogostruko većeg i atraktivnijeg Beča u suštini besmislena kada je dužina putovanja praktično ista.
Ipak, malo vremena odvojenog od posete Beču za šetnju po susednom gradu nije naodmet.
Istorija Bratislave počinje još u IX veku, a prvi pouzdani pisani izvori o postojanju naselja na ovom mestu pojavljuju se stotinak godina kasnije.
Iako će je danas retko ko ubrojati među najbitnije gradove srednje Evrope, njen istorijski značaj mnogo je veći nego što to na prvi pogled deluje. Kao važan centar Moravske kneževine, jedne od prvih država Slovena, od početka svog postojanja bila je meta borbe za prevlast raznih vladara, uključujući čak i rimske pape.
U XVI veku na kratko postaje prestonica Mađarske, a tokom narednih vekova ovde je krunisano čak sedamnaest mađarskih i austrijskih monarha, među kojima i Marija Terezija, 1741. godine.
Na politički položaj Bratislave svakako je presudno uticao Beč, pod čijim okriljem se nalazila sve do 1919. godine.
Pre raspada Austrougarske monarhije Bratislava je bila poznata pod mnoštvom imena (slovačko Prešporok, nemačko Pressburg, mađarsko Poszony iz kojeg je nastao srpskohrvatski oblik Požun, grčko Istriopolis, i tako dalje), a današnje ime dobila je 1919. godine na osnovu istoriografskih spisa Pavela Jozefa Šafarika u kojima je on - pogrešno - zapisao ime naselja Bratislav na osnovu imena Braslava, jednog od slovačkih kneževa s kraja IX veka.
Što se tiče vladara, Slovaci izuzetno poštuju Svatopluka I, prvog moravskog kralja, koji je vladao od 870. do 894. godine. Od 2010. godine, njegova konjička statua krasi prednje dvorište Bratislavskog zamka.
Bratislavski zamak zauzima dominantno mesto na brdu iznad grada. Zamak je imao veliki strateški značaj tokom vekova i više puta je pregrađivan i restaurisan, sve dok nije izgoreo u požaru koji su slučajno izazvali vojnici smešteni u njemu 1811. godine.
Iako je deo zamka brzo obnovljen, a u neke delove ponovo useljena vojska, veći deo građevine ostao je da stoji kao ruina do tridesetih godina prošlog veka, kada su napravljeni planovi za njegovu restauraciju. Radovi su ipak morali da budu odloženi zbog rata, a glavne građevine kompleksa obnovljene su između 1953. i 1957. godine.
Međutim, kako Slovaci nisu raspolagali originalnim projektima zamka, unutrašnje fasade su tada izvedene u maniru socrealizma, a koliko-toliko autentična forma data im je drugom većom obnovom između 2008. i 2010. godine, kada je zamak dobio današnji izgled.
Sa platoa ispred zamka pruža se izuzetan pogled na Dunav i naselje Petržalka, izgrađeno posle II svetskog rata na suprotnoj strani.
Petržalka je zamišljena kao klasično socrealističko radničko naselje brutalističke arhitekture, a izgradili su je Rusi po oslobođenju Bratislave. Nakon što je sovjetska dominacija oslabila, Slovaci su razmišljali o rušenju ružnih betonskih zgrada, ali su se na kraju odlučili za mnogo jeftiniju varijantu bojenja fasada u jarke i vesele nijanse, po čemu je Petržalka danas prepoznatljiva.
Stari i novi deo grada povezuje više mostova, od kojih je verovatno najpoznatiji SNP most (poznat jednostavno kao "novi most"), jedinstvene arhitekture sa kosim pilonom sa rotirajućim restoranom na vrhu.
Ovaj restoran, koji Slovaci popularno zovu "leteći tanjir" važi za jedan od najekskluzivnijih u Evropi: stolovi se rezervišu mesecima unapred, a večera za dvoje košta i više stotina evra.
Kad govorimo o socrealizmu, trebalo bi istaći i zgradu slovačkog parlamenta izgrađenu u ovom stilu u neposrednoj blizini Bratislavskog zamka. Ispred parlamenta se nalazi kip Dobrodošlice, koja raširenim rukama punim ruža dočekuje goste.
Bratislava je inače poslednjih decenija poznata po neobično duhovitim statuama, od kojih se većina nalazi u Starom gradu (Staré Mesto).
Među najpopularnije spadaju Čumil (radnik koji izviruje iz kanalizacionog šahta), Schöner Náci (izrađen po liku Ignjaca Lamara, lokalne ikone, beskućnika koji je sredinom prošlog veka u finom odelu pozdravljao prolaznike u Starom gradu, za šta su mu zauzvrat restorani davali hranu i nešto novca i koji je ostao upamćen kao personifikacija bratislavskog gostoljublja), zatim Paparaco, Napoleonov vojnik, ali i Spomenik pobede (Pamätník Víťazstva), podignut iz zahvalnosti sovjetskim oslobodiocima na istaknutom mestu u jednom parku u samom centru grada.
Žižna tačka Starog grada je Glavni trg (Hlavné Námestie), sa ansamblima zgrada iz raznih epoha među kojima se ističe Gradska kuća iz XIV veka, jedna od najstarijih građevina u gradu, sa zvoničkim tornjem koji kombinuje arhitektonske uticaje gotike i baroka.
Zanimljivost tornja je sat koji osim vremena pokazuje i mesečeve mene.
Nasuprot Gradske kuće nalazi se Maksimilijanova fontana iz 1572. godine, koja je bila prvi javni objekat vodovodne infrastrukture u gradu.
Fontanu krasi kip viteza Rolanda, zaštitnika grada, koji se po legendi okrene pun krug za 100 godina a u novogodišnjoj noći silazi i šeta gradom.
U blizini se nalazi i takozvana Mihalska brana, jedina sačuvana kapija tvrđave u donjem gradu, prvobitno izgrađena na prelazu iz XIII u XIV vek a rekonstruisana u današnjem obliku u XVIII veku.
U tornju Mihalske brane visokom pedeset metara danas se nalazi muzej srednjovekovnog naoružanja, a u prizemlju su smešteni luksuzni butici svetski poznatih proizvođača odeće i nakita.
Od ostalih značajnih objekata kulture u centru Bratislave treba pomenuti Slovačko narodno pozorište na Hviezdoslavovom trgu, sa fontanom sa likom Ganimeda, grčkog mitološkog junaka koji je po predanju bio poslužitelj bogova na Olimpu, ali i oličenje pederastije.
Nedaleko od zgrade pozorišta stoji i zgrada Slovačke filharmonije, a nekoliko stotina metara dalje, skoro na samoj obali Dunava, nalazi se i Slovački narodni muzej i ispred njega statua prvog čehoslovačkog predsednika Tomaša Masarika.
Za kratko vreme koliko traje jedan poludnevni izlet do Bratislave ne bi trebalo propustiti priliku za probanje nekih slovačkih specijaliteta, kao što su razne čorbe, testenine i knedle.
Za razliku od restorana na vrhu "novog mosta", restorani u Starom gradu su vrlo pristupačni, pa tako kompletna večera (obrok, salata, piće) za jednu osobu obično košta manje od deset evra. Ljubiteljima mesa najviše će se dopasti vepřové koleno - dimljena, probarena, pa zapečena svinjska kolenica sa senfom i renom.
Za razliku od većine svojih suseda, Slovaci više piju vino nego pivo, a u svetu su izuzetno cenjena tokajska vina (mada ne koliko i mađarska vina iz iste regije); poznata slovačka piva su Martiner, Gemer, Topvar i druga, ali se u restoranima daleko teže nalaze od čeških, nemačkih i drugih uvoznih marki...
Međutim, kao destinacija za zabavu, šoping ili detaljniji obilazak institucija kulture, Bratislava jednostavno nema dovoljno sadržaja...
Da li zbog skromnosti Slovaka koji su zadovoljni i ovim što imaju (a kao država sa najvećim rastom bruto nacionalnog proizvoda u EU - neverovatnih 50,8% od 2004. naovamo - imaju i više nego dovoljno) ili zbog viševekovnog razvoja u senci komšijskog Beča, stiče se utisak da žitelji Bratislave i nemaju neku potrebu da privuku veći broj turista u svoj grad.
Ipak, upravo ta umerenost i blaga ravnodušnost daju gradu (ili bar samo njegovom istorijskom centru) neku laganu, opuštenu atmosferu koja itekako prija u poređenju sa nekim drugim evropskim metropolama.
Za razliku od pomalo prenaglašenog Beča koji su oblikovali kočoperni plemići, Bratislava deluje nekako građena po meri običnog čoveka i to se na svakom koraku oseti.
Ako ni zbog čega drugog, vredi je posetiti samo zbog toga.
Нема коментара:
Постави коментар